UIBC (Unsaturated Iron Binding Capacity), Türkçesiyle Doymamış Demir Bağlama Kapasitesi, kanda bulunan transferrin adlı proteinin bağlayabileceği fakat henüz bağlamadığı demir miktarını ölçen bir laboratuvar testidir.
Bu test, genellikle demir eksikliği veya demir yüklenmesi gibi durumların araştırılmasında kullanılır.
UIBC değerinin yüksek çıkması, kandaki boşta kalan demir bağlayıcı alanların fazla olduğunu gösterir. Bu da genellikle demir eksikliği olduğunu düşündürür.
UIBC’nin düşük çıkması, kanda demir bağlanacak yer kalmadığını ya da çok az kaldığını gösterir. Bu durum, demir fazlalığı ya da transferrin azalması ile ilişkilidir.
UIBC genellikle aşağıdaki testlerle birlikte değerlendirilir:
Bu test, genellikle demir eksikliği veya demir yüklenmesi gibi durumların araştırılmasında kullanılır.
UIBC Tahlili Ne İçin Yapılır?
- Demir eksikliği anemisinin teşhisinde
- Fazla demir birikiminin (hemokromatoz) değerlendirilmesinde
- Demir metabolizmasının genel durumunu incelemek için
- Total Demir Bağlama Kapasitesi (TIBC) testi ile birlikte yorumlanır
- Transferrin düzeylerini değerlendirmek amacıyla kullanılır
Normal UIBC Değerleri
- Yetişkinlerde: 111 – 343 µg/dL
(Laboratuvarlara göre referans aralığı farklılık gösterebilir.)
UIBC Yüksekliği Ne Anlama Gelir?
UIBC değerinin yüksek çıkması, kandaki boşta kalan demir bağlayıcı alanların fazla olduğunu gösterir. Bu da genellikle demir eksikliği olduğunu düşündürür.
Yüksekliğin Olası Nedenleri:
- Demir eksikliği anemisi
- Gebelik (özellikle ilk trimesterde)
- Akut veya kronik kan kaybı
- Yetersiz demir alımı (beslenme bozuklukları)
- Malabsorpsiyon sendromları (çölyak, Crohn gibi)
Belirtiler:
- Yorgunluk ve halsizlik
- Ciltte solgunluk
- Baş dönmesi
- Çarpıntı
- Tırnaklarda kırılganlık
UIBC Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
UIBC’nin düşük çıkması, kanda demir bağlanacak yer kalmadığını ya da çok az kaldığını gösterir. Bu durum, demir fazlalığı ya da transferrin azalması ile ilişkilidir. Düşüklüğün Olası Nedenleri:
- Hemokromatoz (vücutta demir birikimi)
- Kronik karaciğer hastalıkları
- Transferrin üretiminin azalması (malnütrisyon, siroz)
- Akut enfeksiyonlar veya iltihaplanmalar
- Hemolitik anemiler
Belirtiler:
- Ciltte bronz renk değişikliği (hemokromatozda)
- Karaciğer büyümesi
- Eklem ağrıları
- Yorgunluk
- Kalp ritim bozuklukları (ilerlemiş demir yüklenmesinde)
UIBC ile Birlikte Hangi Testler Yapılır?
UIBC genellikle aşağıdaki testlerle birlikte değerlendirilir:- Serum demiri
- TIBC (Total Iron Binding Capacity)
- Ferritin
- Transferrin saturasyonu (%)
Transferrin saturasyonu = (Serum demiri / TIBC) x 100 formülüyle hesaplanır.
Özet
- Normal Değer: 111 – 343 µg/dL
- Yüksek UIBC: Demir eksikliği, gebelik, yetersiz demir alımı
- Düşük UIBC: Demir fazlalığı, karaciğer hastalıkları, enfeksiyon
- Belirtiler: Yorgunluk, solgunluk, eklem ağrısı, cilt değişiklikleri