Suçiçeği ve zona, aynı virüsün yani Varicella-zoster virüsünün (VZV) neden olduğu iki farklı hastalıktır. Genellikle çocukluk çağında görülen suçiçeği, döküntülü, bulaşıcı bir hastalıktır. Kişi bu hastalığı bir kez geçirdikten sonra virüs vücutta sinir köklerine yerleşerek pasif hale geçer. Yıllar sonra bağışıklık zayıfladığında tekrar aktifleşerek zona (gece yanığı) hastalığına neden olabilir.
Peki bu hastalıklar nasıl anlaşılır, nasıl tedavi edilir ve nasıl korunulur? Tüm detaylar yazımızda!Belirtileri Nelerdir?
Suçiçeği Belirtileri:
- Ateş, halsizlik, iştahsızlık
- Kaşıntılı, su dolu kabarcıklar (veziküller) önce yüzde ve gövdede başlar, ardından tüm vücuda yayılır
- Kabarık döküntüler 3–5 gün içinde kabuklanır
- Genellikle 7–10 gün içinde iyileşir
Zona (Gece Yanığı) Belirtileri:
- Tek taraflı, bant şeklinde yayılan ağrılı döküntüler
- Yanma, karıncalanma, elektrik çarpması gibi hisler döküntü çıkmadan önce başlar
- Su dolu kabarcıklar genellikle gövdede, sırtta veya yüzde görülür
- Ağrı aylarca sürebilir (postherpetik nevralji)
Nasıl Anlaşılır / Tespit Edilir?
Teşhis genellikle klinik muayeneyle konur. Ancak şüpheli durumlarda:- Kanda antikor testi
- Deri lezyonundan alınan örnekle PCR testi uygulanabilir
- Zona vakalarında sinir tutulumuna bağlı nörolojik değerlendirmeler gerekebilir
Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
Şu durumlarda mutlaka doktora başvurulmalıdır:- Yüksek ateş ve yayılan döküntüler
- Göz çevresinde çıkan döküntüler (göz tutulumu riskli)
- Zona sonrası geçmeyen ağrılar
- Bağışıklığı baskılanmış bireylerde her iki hastalık da acil değerlendirme gerektirir
Nasıl Tedavi Edilir?
Suçiçeği Tedavisi:
- Antiviral ilaçlar (risk grubunda veya ağır seyirde)
- Kaşıntı için antihistaminikler ve losyonlar (kalamin, çinko)
- Bol sıvı tüketimi, istirahat
- Tırnak kesimi ve hijyenle ikincil enfeksiyonların önlenmesi
Zona Tedavisi:
- Antiviral tedavi (asiklovir, valasiklovir, famsiklovir) – ilk 72 saatte başlanmalı
- Ağrı kesiciler ve gerekirse sinir ağrısı için özel tedaviler
- Soğuk kompres ve topikal kremlerle rahatlama sağlanabilir
Nelere Sebep Olur?
Suçiçeği Komplikasyonları:
- Cilt enfeksiyonları
- Zatürre (özellikle yetişkinlerde)
- Beyin iltihabı (ensefalit)
- Hamilelikte geçmesi durumunda doğumsal anormallikler
Zona Komplikasyonları:
- Postherpetik nevralji (aylarca süren ağrı)
- Göz tutulumu → görme kaybı
- Yüz felci
- Nadiren menenjit veya beyin iltihabı
Nasıl Korunulur?
Aşı en etkili korunma yöntemidir.- Suçiçeği aşısı, 12. ayda ve 4–6 yaş arasında iki doz olarak uygulanır
- Zona aşısı (Shingrix) ise 50 yaş üstü bireyler ve risk grubundakilere önerilir
- Hasta kişilerle temastan kaçınmak, kişisel hijyen ve bağışıklığı güçlü tutmak önemlidir
Ne İyi Gelir?
Tedaviyi destekleyici öneriler:- Bol sıvı, hafif ve besleyici yiyecekler
- Serin duşlar ve gevşek kıyafetler
- Kaşınmayı önlemek için tırnak kesimi ve soğuk kompres
- Stresten uzak durmak (özellikle zona tetikleyicilerinden biri strestir)
Sonuç olarak,
Suçiçeği genellikle çocukluk çağında hafif atlatılan bir hastalık olsa da, zona ile yıllar sonra yeniden ve çok daha şiddetli şekilde kendini gösterebilir.Aşılar ve hijyen önlemleri ile bu hastalıklardan korunmak mümkündür. Belirtiler ciddiye alınmalı ve gerektiğinde doktor desteği alınmalıdır.