İnsülin tahlili, pankreasta üretilen
insülin hormonunun kandaki düzeyini ölçmek için yapılan bir
kan testidir. Bu test genellikle
şeker metabolizması bozukluklarını ve özellikle de
insülin direnci,
hipoglisemi ya da
diyabet tanısını desteklemek amacıyla yapılır.
İnsülin; vücudun
kan şekerini dengelemesi,
yağ ve protein metabolizmasını düzenlemesi açısından hayati öneme sahiptir.
İnsülin Normal Değerleri Kaç Olmalı?
İnsülin düzeyleri açlık durumuna göre ölçülür ve referans aralıklar laboratuvara göre farklılık gösterebilir.
| Durum | Referans Değeri |
|---|
| Açlık İnsülin | 2 – 25 µIU/mL |
| HOMA-IR (İnsülin Direnci) | < 2.5 (genellikle normal kabul edilir) |
HOMA-IR değeri, açlık glikozu ve açlık insülin değerine göre hesaplanır. Bu, insülin direnci varlığını gösteren en sık kullanılan yöntemdir.
İnsülin Yüksekliği Ne Anlama Gelir?
İnsülin seviyesinin yüksek çıkması, genellikle
insülin direnci veya
erken evre tip 2 diyabet belirtisidir. Vücut yeterince insülin üretmesine rağmen hücreler bu hormona yanıt vermez; bu durumda pankreas daha fazla insülin salgılar.
İnsülin Yüksekliği Neden Olur?
- İnsülin direnci (özellikle karın bölgesinde yağlanma olan bireylerde)
- Tip 2 diyabet başlangıcı
- Polikistik over sendromu (PCOS)
- Obezite
- Karaciğer yağlanması
- Cushing sendromu
- İnsülinoma (insülin salgılayan tümörler)
Yüksek İnsülin Belirtileri:
- Sürekli açlık hissi
- Kilo verme zorluğu
- Karın bölgesinde yağlanma
- Yemekten sonra uyuklama hali
- Şeker isteği artışı
- Halsizlik, baş dönmesi
- Konsantrasyon güçlüğü
İnsülin Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
Kandaki insülin düzeyinin düşük çıkması, pankreasın
yeterli insülin üretmediği veya
şeker tüketiminin çok düşük olduğu anlamına gelebilir. Düşük insülin seviyesi genellikle
tip 1 diyabet veya
ciddi insülin eksikliğine işaret eder.
İnsülin Düşüklüğü Neden Olur?
- Tip 1 diyabet (otoimmün kaynaklı pankreas hasarı)
- Pankreas yetmezliği
- Açlık veya düşük karbonhidratlı diyetler
- Ağır fiziksel egzersiz sonrası
- Ciddi stres veya enfeksiyon
Düşük İnsülin Belirtileri:
- Kan şekerinde ani düşüşler (hipoglisemi)
- Titreme, terleme, baş dönmesi
- Hızlı kalp atışı
- Bulanık görme
- Bilinç kaybı (ileri düzeyde hipoglisemide)
- Aşırı susama ve sık idrara çıkma
Ne Zaman İnsülin Tahlili Yaptırılmalı?
Eğer aşağıdaki durumlardan biri sizde varsa,
insülin testi yaptırmanız önerilir:
Ailede
diyabet öyküsü varsa
Kilo alımına rağmen kan şekeri normal görünüyorsa
Yemek sonrası uyku hali ve yorgunluk varsa
Kadınlarda tüylenme, adet düzensizliği (PCOS şüphesi) varsa
Karın bölgesinde yağlanma ve obezite söz konusuysa
Ekstra Bilgi: HOMA-IR Nasıl Hesaplanır?
HOMA-IR = (Açlık İnsülin µIU/mL × Açlık Glikoz mg/dL) / 405
Bu değer
2.5’in üzerindeyse insülin direnci varlığı düşünülmelidir. Ancak yorum mutlaka doktor tarafından yapılmalıdır.
Sonuç:
İnsülin tahlili;
erken tanı, tedavi planlaması ve yaşam tarzı değişikliği için kritik öneme sahiptir. Bu testin sonuçları,
diyabetten obeziteye, hormonal dengesizliklerden karaciğer sorunlarına kadar birçok hastalığın ipuçlarını verebilir.
