Glomerülonefrit, böbreklerde bulunan glomerül adı verilen küçük kan filtrelerinin iltihaplanmasıdır. Bu yapılar, kandaki fazla sıvı, elektrolit ve atık maddeleri idrar yoluyla dışarı atan böbreklerin temel parçalarıdır. Glomerüllerin hasar görmesi, idrarla protein ve kan kaybına neden olabilir.
Glomerülonefrit, akut (ani başlangıçlı) veya kronik (sinsi ve ilerleyici) olabilir. Bazı durumlarda başka hastalıkların sonucu olarak da gelişebilir.
Tanı, hastanın belirtileri, fizik muayenesi ve laboratuvar testleriyle konur.
Yapılan başlıca testler şunlardır:
Erken tanı, böbrek fonksiyonlarının korunması açısından hayati öneme sahiptir.
Glomerülonefritin belirtileri türüne göre değişiklik gösterebilir. Ancak en sık görülen bulgular şunlardır:
Kronik glomerülonefrit, uzun süre belirti vermeyebilir. Bu nedenle düzenli kontrol önemlidir.
Aşağıdaki durumlar varsa hemen bir nefroloji uzmanına başvurulmalıdır:
Erken müdahale, böbrek yetmezliğine gidişi engelleyebilir.
Tedavi, hastalığın nedeni, tipi ve şiddetine göre değişir.
Tedavi süreci düzenli takip ve hasta uyumu gerektirir.
Tedavi edilmediği takdirde glomerülonefrit birçok ciddi sağlık sorununa yol açabilir:
Bazı glomerülonefrit türleri hızlı ilerleyerek haftalar içinde diyaliz ihtiyacı doğurabilir.
Glomerülonefritin tamamen önlenmesi her zaman mümkün değildir. Ancak şu adımlar risk azaltmaya yardımcı olur:
Aile öyküsü olan kişiler, erken yaşlardan itibaren düzenli böbrek kontrolleri yaptırmalıdır.
Glomerülonefritin tedavisinde tıbbi yöntemlerin yanında bazı doğal yaklaşımlar da destekleyici olabilir:
Bu yöntemler mutlaka doktor kontrolünde ve önerilen tedaviyle birlikte uygulanmalıdır.
Glomerülonefrit, erken fark edilip doğru yönetildiğinde böbrek fonksiyonları korunabilir bir hastalıktır. Ancak ihmal edildiğinde böbrek yetmezliği gibi kalıcı hasarlara yol açabilir. Bu nedenle belirtiler görüldüğünde vakit kaybetmeden uzman doktora başvurmak, sağlıklı böbrekler için en önemli adımdır.
Glomerülonefrit, akut (ani başlangıçlı) veya kronik (sinsi ve ilerleyici) olabilir. Bazı durumlarda başka hastalıkların sonucu olarak da gelişebilir.
Glomerülonefrit Nasıl Tespit Edilir?
Tanı, hastanın belirtileri, fizik muayenesi ve laboratuvar testleriyle konur. Yapılan başlıca testler şunlardır:- İdrar tahlili:
- Proteinüri (idrarda protein)
- Hematüri (idrarda kan)
- Silendir varlığı
- Kan testleri:
- Kreatinin ve üre düzeyleri
- Glomerüler filtrasyon hızı (GFR)
- C3 ve C4 kompleman seviyeleri
- Böbrek ultrasonu:
- Böbrek boyutu ve yapısı değerlendirilir
- Böbrek biyopsisi:
- Özellikle tanı net değilse veya hastalık şiddetliyse kesin tanı koymak için yapılır
Erken tanı, böbrek fonksiyonlarının korunması açısından hayati öneme sahiptir.
Belirtileri Nelerdir?
Glomerülonefritin belirtileri türüne göre değişiklik gösterebilir. Ancak en sık görülen bulgular şunlardır:
İdrarda kan (koyu renkli veya kola renginde idrar)
İdrarda köpürme (protein kaçağı)
Yüz, göz kapakları, eller ve ayaklarda şişlik (ödem)
İdrar miktarında azalma
Yüksek tansiyon
Halsizlik, yorgunluk
Nefes darlığı (ileri evrelerde)
Kronik glomerülonefrit, uzun süre belirti vermeyebilir. Bu nedenle düzenli kontrol önemlidir.
Ne Zaman Doktora Gidilmeli?
Aşağıdaki durumlar varsa hemen bir nefroloji uzmanına başvurulmalıdır:
İdrarda kan görülmesi
Ani gelişen şiddetli ödem- İdrar çıkışında azalma
Yüksek tansiyon ve baş ağrısı
Rutin tahlillerde böbrek değerlerinin yüksek çıkması
Geçirilmiş streptokok enfeksiyonu sonrası idrarda değişiklik
Erken müdahale, böbrek yetmezliğine gidişi engelleyebilir.
Glomerülonefrit Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi, hastalığın nedeni, tipi ve şiddetine göre değişir.
1. İlaç Tedavisi:
Bağışıklık sistemi baskılayıcı ilaçlar (kortikosteroidler, siklofosfamid)- Tansiyon ilaçları (ACE inhibitörleri, ARB’ler)
Antibiyotik (özellikle streptokokal enfeksiyon sonrası glomerülonefritte)- Diüretikler (idrar söktürücüler)
- Kolesterol düşürücüler (statinler)
2. Diyet ve Yaşam Tarzı:
Tuz alımı azaltılmalı
Sıvı dengesi izlenmeli
Protein alımı sınırlanmalı (özellikle ileri evrelerde)
Sigara ve alkol bırakılmalı
Hafif egzersizler önerilir
3. İleri Evrelerde:
- Diyaliz: Böbrek yetmezliği gelişirse uygulanır
- Böbrek nakli: Son dönem böbrek hastalığı olanlarda düşünülür
Tedavi süreci düzenli takip ve hasta uyumu gerektirir. Glomerülonefrit Nelere Sebep Olur?
Tedavi edilmediği takdirde glomerülonefrit birçok ciddi sağlık sorununa yol açabilir:
Kronik böbrek yetmezliği
Hipertansiyon- Nefrotik sendrom
- Elektrolit dengesizlikleri
Beyin ödemi (ileri evre böbrek yetmezliğinde)
Bazı glomerülonefrit türleri hızlı ilerleyerek haftalar içinde diyaliz ihtiyacı doğurabilir.
Nasıl Korunulur?
Glomerülonefritin tamamen önlenmesi her zaman mümkün değildir. Ancak şu adımlar risk azaltmaya yardımcı olur:
Boğaz enfeksiyonları zamanında ve uygun şekilde tedavi edilmeli- Düzenli sağlık kontrolleri yapılmalı
- Tuz tüketimi azaltılmalı
- Bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklar kontrol altında tutulmalı (lupus, diyabet)
- Zararlı ilaç ve maddelerden uzak durulmalı
- Yeterli su içilmeli
Aile öyküsü olan kişiler, erken yaşlardan itibaren düzenli böbrek kontrolleri yaptırmalıdır.
Glomerülonefrite Ne İyi Gelir?
Glomerülonefritin tedavisinde tıbbi yöntemlerin yanında bazı doğal yaklaşımlar da destekleyici olabilir:
Isırgan otu ve mısır püskülü çayı: İdrar yollarını rahatlatabilir
Taze sebze ve meyve tüketimi: Bağışıklığı destekler
C vitamini takviyesi: Enfeksiyonla mücadeleye destek sağlar
Stres yönetimi ve meditasyon: Kan basıncını dengeleyebilir- Düşük tuzlu ve düşük proteinli diyet: Böbrek yükünü azaltır
Bu yöntemler mutlaka doktor kontrolünde ve önerilen tedaviyle birlikte uygulanmalıdır.
Sonuç