G6PD Eksikliği Testi Nedir?
G6PD (Glukoz-6-Fosfat Dehidrogenaz) eksikliği testi, kırmızı kan hücrelerinin yıkımına (hemoliz) yol açan kalıtsal bir enzim eksikliğini tespit etmek için yapılır. Bu test:- Spektrofotometrik yöntemle enzim aktivitesini ölçer
- Tam kan örneği ile çalışılır
- Hızlı ve güvenilir sonuç verir
ÖNEMLİ: G6PD eksikliği dünyada en yaygın görülen enzim bozukluğudur (400 milyon taşıyıcı)!
Ne İçin Yapılır?
✔ Hemolitik anemi nedeninin araştırılması✔ Sıtma ilaçları (primaquine) verilmeden önce
✔ Yenidoğan sarılığı olan bebeklerde
✔ Ailede G6PD eksikliği öyküsü varsa
✔ Bazı gıda/ilaçlara aşırı reaksiyon geçirenlerde
Kimler İçin Tavsiye Edilir?
Akdeniz, Orta Doğu veya Afrika kökenliler Sebepsiz hemoliz atakları geçirenler Bakla yedikten sonra sarılık gelişenler (favizm) Yenidoğan sarılığı şiddetli olan bebekler
Normal Değerler
| Yaş Grubu | Normal G6PD Aktivitesi (U/g Hb) |
|---|---|
| Yetişkin | 8-14 |
| Çocuk | 7-13 |
| Yenidoğan | 6-12 |
Dikkat: <5 U/g Hb kesin eksiklik kabul edilir! Düşük Çıkması Ne Anlama Gelir?
G6PD Eksikliği Tanısı Konur:- Kırmızı kan hücreleri oksidatif strese dayanamaz
- Hemolitik atak riski artar
Düşüklük Nedenleri
- Kalıtsal mutasyonlar (X'e bağlı geçiş)
- Akut hemoliz sonrası geçici düşüklük
Düşükse Hangi Belirtiler Görülür?
- İlaç/gıdayla tetiklenen sarılık
- Koyu renk idrar (hemoglobinüri)
- Halsizlik, solukluk
- Bakla tüketiminde ciddi reaksiyon (favizm)
Normal/Yüksek Çıkması Ne Anlama Gelir?
✔ G6PD aktivitesi normal✔ Hemoliz riski yok
Yüksekliğin Nedenleri
- Yeni kan üretimi (hemoliz sonrası)
- Bazı lösemi türleri
Normal/Yüksekse Belirtiler
- Oksidatif strese normal yanıt
- Riskli ilaçlar kullanılabilir
Yasaklı Maddeler (Düşükse)
Bakla (favizm riski) Sıtma ilaçları (primaquine) Sülfonamidler Naftalin Aspirin (yüksek doz)
Test Nasıl Yapılır?
- Kol damarından kan alınır
- Açlık gerekmez
- Sonuç 1-3 günde çıkar
ÖNEMLİ: Hemoliz atağı sırasında test yanlış normal çıkabilir!
Tedavi ve Öneriler
✔ Tetikleyicilerden kaçınma✔ Ağır vakalarda kan transfüzyonu
✔ Folik asit desteği
✔ Acil durum kartı taşıma
Sonuç
G6PD eksikliği önlenebilir komplikasyonları olan bir hastalıktır. Erken tanı ile ciddi hemolitik ataklar engellenebilir. Test sonuçlarınızı hematoloji uzmanıyla paylaşmayı unutmayın!
SEO Anahtar Kelimeler:G6PD testi, enzim eksikliği, favizm, hemolitik anemi, bakla alerjisi, G6PD düşüklüğü, yenidoğan sarılığı, sıtma ilacı yan etkileri