C-Peptid tahlili, pankreasta üretilen insülin hormonunun ne kadar salgılandığını değerlendirmeye yarayan bir kan testidir. C-Peptid, insülinle birlikte aynı oranda salgılanır. Bu nedenle insülin üretimini dolaylı olarak ölçmek için kullanılır. Özellikle diyabetin tipi ve nedenini ayırt etmekte çok kıymetlidir.
Tip 1 ve Tip 2 diyabet ayrımını yapmak
Pankreasın insülin üretme kapasitesini ölçmek
İnsülinoma (insülin salgılayan tümör) tanısı koymak
Hipogliseminin nedenini araştırmak
İnsülin tedavisi gören kişilerde endojen insülin üretimini değerlendirmek
Referans aralığı genellikle laboratuvara göre değişmekle birlikte:
C-Peptid yüksekliği, pankreasın fazla miktarda insülin ürettiğini gösterir. Bu durum genellikle Tip 2 diyabet veya insülin direnci gibi durumlarla ilişkilidir.
C-Peptid düşüklüğü, pankreasın yeterli insülin üretmediğini gösterir. Bu durum genellikle Tip 1 diyabet veya ileri seviye Tip 2 diyabet hastalarında görülür.
C-Peptid testi, sadece diyabetin varlığını değil, hastalığın yönetimi için en uygun tedavi yönteminin belirlenmesini de sağlar. Özellikle diyabetin tipi net olarak anlaşılamadığında veya insülin tedavisine geçiş planlanırken bu test hayati öneme sahiptir.
C-Peptid, pankreasınızın insülin üretip üretmediğini gösteren bir aynadır.
Ne kadar insülin salgıladığınız, bu test sayesinde doğrudan gözlemlenebilir.
Değerin yüksek ya da düşük çıkması, diyabet tipi ve tedavi planı için kritik bilgiler sunar.
Test sonuçlarını tek başına yorumlamamak, mutlaka bir endokrinoloji ya da dahiliye uzmanı ile değerlendirmek önemlidir.
C-Peptid Testi Ne İçin Yapılır?
Tip 1 ve Tip 2 diyabet ayrımını yapmak Pankreasın insülin üretme kapasitesini ölçmek İnsülinoma (insülin salgılayan tümör) tanısı koymak Hipogliseminin nedenini araştırmak İnsülin tedavisi gören kişilerde endojen insülin üretimini değerlendirmek
C-Peptid Değerleri Kaç Olmalı?
Referans aralığı genellikle laboratuvara göre değişmekle birlikte:
Normal: 0.8 – 3.1 ng/mL (nüfusa, yaşa, ölçüm türüne göre değişebilir)- Açlık ya da tokluk durumuna göre değer farklılık gösterebilir. Doktorunuz bu farkı göz önünde bulunduracaktır.
C-Peptid Yüksekliği Ne Anlama Gelir?
C-Peptid yüksekliği, pankreasın fazla miktarda insülin ürettiğini gösterir. Bu durum genellikle Tip 2 diyabet veya insülin direnci gibi durumlarla ilişkilidir.
Yüksek C-Peptid Nedenleri
İnsülin direnci- Tip 2 diyabet
İnsülinoma (insülin salgılayan tümör)
Obezite
Reaktif hipoglisemi (aşırı insülin yanıtı)
Yüksekse Hangi Belirtiler Görülür?
Aşırı yorgunluk
Sık acıkma ve ani tatlı yeme isteği
Konsantrasyon zorluğu
Sık idrara çıkma
Kan şekeri düşüklüğü (hipoglisemi) atakları
C-Peptid Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
C-Peptid düşüklüğü, pankreasın yeterli insülin üretmediğini gösterir. Bu durum genellikle Tip 1 diyabet veya ileri seviye Tip 2 diyabet hastalarında görülür.
Düşük C-Peptid Nedenleri
- Tip 1 diyabet (otoimmün hasar sonucu insülin üretimi durmuştur)
İnsülin enjeksiyonu ile kontrol edilen hastalarda doğal insülin üretiminin azalması
Pankreas yetmezliği
Pankreas tümörleri veya ciddi pankreatit- Uzun süreli diyabetik komplikasyonlar
Düşükse Hangi Belirtiler Görülür?
- Kan şekeri yüksekliği
Ağız kuruluğu, aşırı susama- Sık idrara çıkma
- Bulanık görme ve halsizlik
- Keton üretimi / asidoz riski (özellikle Tip 1 diyabetlilerde)
C-Peptid Takibi Neden Önemlidir?
C-Peptid testi, sadece diyabetin varlığını değil, hastalığın yönetimi için en uygun tedavi yönteminin belirlenmesini de sağlar. Özellikle diyabetin tipi net olarak anlaşılamadığında veya insülin tedavisine geçiş planlanırken bu test hayati öneme sahiptir.
Sonuç Olarak:
C-Peptid, pankreasınızın insülin üretip üretmediğini gösteren bir aynadır. Ne kadar insülin salgıladığınız, bu test sayesinde doğrudan gözlemlenebilir. Değerin yüksek ya da düşük çıkması, diyabet tipi ve tedavi planı için kritik bilgiler sunar. Test sonuçlarını tek başına yorumlamamak, mutlaka bir endokrinoloji ya da dahiliye uzmanı ile değerlendirmek önemlidir.