ANA testi, vücudun kendi dokularına karşı geliştirdiği otoantikorların varlığını gösteren önemli bir kan testidir.
Otoimmün hastalıkların tanısında yaygın olarak kullanılır. Peki,
ANA testi nedir,
ne işe yarar,
normal değerleri nedir,
yüksek ya da düşük çıkması ne anlama gelir? Tüm detaylar yazımızda!
ANA (Antinükleer Antikor) Testi Nedir?
ANA, yani
Antinükleer Antikor, bağışıklık sisteminin hücre çekirdeğine karşı ürettiği otoantikorları ifade eder. Normalde bağışıklık sistemi yalnızca yabancı mikroorganizmalarla savaşır; ancak bazı hastalıklarda
vücut kendi hücrelerini yabancı gibi algılayıp saldırıya geçer. İşte bu durumda
ANA testinde pozitif sonuç alınabilir.
ANA Testi Ne İçin Yapılır?
ANA testi aşağıdaki durumlarda tanıya yardımcı olur:
Sistemik Lupus Eritematozus (SLE)
Skleroderma (Sistemik skleroz)
Sjögren sendromu
Romatoid artrit (RA)
Mikst bağ dokusu hastalıkları
Açıklanamayan ateş, döküntü, yorgunluk, eklem ağrıları
ANA pozitifliği, bir otoimmün hastalığın varlığını düşündürür fakat
tek başına tanı koydurmaz. Diğer testlerle birlikte değerlendirilmelidir.
ANA Normal Değer Aralıkları Nedir?
ANA testi genellikle
titrasyon yöntemiyle yapılır. Örneğin:
- Negatif ANA: < 1:40 (çoğu zaman normal)
- Pozitif ANA: ≥ 1:80
- 1:80, 1:160, 1:320 gibi oranlarla ifade edilir.
- Titre ne kadar yüksekse, otoimmün hastalık olasılığı o kadar artar.
ANA Pozitif (Yüksek) Ne Anlama Gelir?
ANA testinin pozitif olması, vücutta
otoimmün bir süreç başladığını gösteriyor olabilir.
ANA Pozitifliğinin Başlıca Nedenleri:
- Lupus (SLE)
Sjögren sendromu
Skleroderma- Romatoid artrit
Hashimoto tiroiditi- Karaciğer hastalıkları (Otoimmün hepatit)
Belirtiler:
- Ciltte döküntü (özellikle güneşe duyarlı)
- Ağız kuruluğu, gözde yanma
- Kas ağrısı, eklem şişliği
- Uzun süren yorgunluk
- Ateş, saç dökülmesi
- Parmaklarda morarma (Raynaud fenomeni)
Not: Sağlıklı bireylerde de %5–15 oranında
düşük titreli pozitif ANA görülebilir. Bu durumda hasta semptomları yoksa endişeye gerek olmayabilir.
ANA Negatif (Düşük) Ne Anlama Gelir?
Negatif ANA, otoimmün hastalık olasılığının düşük olduğunu gösterir. Ancak bazı durumlarda hastalık olsa bile test negatif çıkabilir:
ANA Negatifliğinin Nedenleri:
- Hastalık henüz erken evrede olabilir
- Farklı bir otoantikor sorumlu olabilir (örn. anti-CCP, anti-dsDNA)
- Test yöntemine bağlı yalancı negatiflik
ANA Düşüklüğünde Görülen Belirtiler:
ANA negatifliği
genellikle belirti vermez. Belirtiler varsa, doktor başka otoantikor testleri ister.
ANA Testi Sonucu Nasıl Yorumlanmalı?
ANA testi tek başına
tanı koydurmaz. Sonuçlar mutlaka;
Uzman doktor değerlendirmesi- Diğer laboratuvar testleri (anti-dsDNA, ENA paneli vs.)
Klinik bulgular
ile birlikte ele alınmalıdır.
Kısa Özet
| Konu | Açıklama |
|---|
| ANA Nedir? | Hücre çekirdeğine karşı gelişen otoantikorlar |
| Ne İçin Yapılır? | Otoimmün hastalıkların tanısı için |
| Pozitif Çıkması | Lupus, Sjögren, RA gibi hastalıklar olabilir |
| Negatif Çıkması | Genellikle normaldir |
| Belirtiler | Yorgunluk, döküntü, eklem ağrısı, göz kuruluğu |
| Normal Değer | < 1:40 (negatif), ≥ 1:80 (pozitif) |
