Amilaz, vücudun özellikle karbonhidratları sindirmek için ürettiği bir enzimdir. Bu enzim, başlıca pankreas ve tükrük bezleri tarafından salgılanır. Amilaz tahlili, kanda veya idrarda amilaz düzeyini ölçerek bazı hastalıkların teşhisinde kullanılır.
Amilaz testi genellikle aşağıdaki durumların tanısında kullanılır:
Amilaz düzeyinin yüksek olması, genellikle pankreas kaynaklı sorunlara işaret eder.
Düşük amilaz değeri, genellikle pankreas fonksiyonlarının zayıf olduğunu gösterebilir.
Test, genellikle bir kan örneği veya 24 saatlik idrar örneği alınarak yapılır. Sonuçlar, lipaz testiyle birlikte yorumlanır. Çünkü lipaz, pankreas spesifikidir ve birlikte değerlendirilmesi tanı koymayı kolaylaştırır.
Amilaz Tahlili Ne İçin Yapılır?
Amilaz testi genellikle aşağıdaki durumların tanısında kullanılır:- Akut pankreatit tanısı
- Kronik pankreatit takibi
- Pankreas tıkanıklıkları (örneğin safra taşı)
- Tükrük bezi hastalıkları (kabakulak vb.)
- Karın ağrısı şikayetinin nedenini araştırmak
- Perforasyon, apandisit, kist gibi karın içi rahatsızlıkları ayırt etmek
Amilaz Normal Değerleri
- Kandaki normal aralık:
30 – 110 U/L (Ünite/Litre) - İdrardaki normal aralık:
2 – 20 U/h (Ünite/saat)
Amilaz Yüksekliği Ne Anlama Gelir?
Amilaz düzeyinin yüksek olması, genellikle pankreas kaynaklı sorunlara işaret eder.
Yüksekliğin Olası Nedenleri:
- Akut pankreatit (en sık neden)
- Safra taşı nedeniyle pankreas kanalının tıkanması
- Kabakulak (tükrük bezlerinde iltihap)
- Perforasyon (bağırsak delinmesi)
- Böbrek yetmezliği
- Ektopik gebelik
- Gastrointestinal tıkanıklıklar
- Pankreas tümörleri
Yüksek Amilaz Belirtileri:
- Şiddetli karın ağrısı (özellikle üst karın)
- Bulantı & kusma
- Ateş
- Hassas karın bölgesi
- Sırt ağrısı
Amilaz Düşüklüğü Ne Anlama Gelir?
Düşük amilaz değeri, genellikle pankreas fonksiyonlarının zayıf olduğunu gösterebilir. Düşüklüğün Olası Nedenleri:
- Kronik pankreatit (pankreasın enzim üretiminin azalması)
- Kistik fibrozis
- Pankreas yetmezliği
- Karaciğer hastalıkları
- Şiddetli diyabet
Düşük Amilaz Belirtileri:
- Sindirim güçlüğü
- Şişkinlik
- Yağlı dışkı (steatore)
- Kilo kaybı
- Yetersiz besin emilimi
Amilaz Testi Nasıl Yapılır?
Test, genellikle bir kan örneği veya 24 saatlik idrar örneği alınarak yapılır. Sonuçlar, lipaz testiyle birlikte yorumlanır. Çünkü lipaz, pankreas spesifikidir ve birlikte değerlendirilmesi tanı koymayı kolaylaştırır.
Özetle
- Amilaz, karbonhidratları parçalayan bir enzimdir.
- Yüksekliği genellikle akut pankreatit gibi pankreas hastalıklarını gösterir.
- Düşüklüğü, kronik pankreatit veya pankreas yetmezliğini işaret edebilir.
- Lipaz ile birlikte değerlendirilmesi önerilir.